https://www.remigiuszkurczab.pl/aspergeraut.php
Od lat 60. XX wieku stosowane badania interwencyjne w ABA stworzyły technologię, która okazała się przystosowana i skuteczna w nauczaniu szeregu zachowań poprawiających jakość życia dzieci z ASD i powiązanymi niepełnosprawnościami rozwojowymi. Zidentyfikowano kilka ogólnych elementów tej technologii, w tym: (a) analiza docelowych umiejętności w odpowiedzi, których można się nauczyć (tj. analiza zadania), (b) wdrożenie dobrze ugruntowanych strategii instruktażowych, aby zapewnić, że reakcja nastąpi we właściwym czasie i we właściwych warunkach ( np. stopniowe wskazówki, od najmniejszego do najbardziej podpowiadającego), (c) efektywne wykorzystanie wzmocnienia w celu wzmocnienia prawidłowych odpowiedzi oraz (d) włączenie odpowiedzi w większy łańcuch behawioralny (np. wielowyrazowe odpowiedzi komunikacyjne). Badania interwencyjne w ABA wciąż przynoszą nowe i skuteczniejsze zastosowania tej ogólnej technologii w leczeniu dzieci z ASD. Odnosząc się konkretnie do interwencji komunikacyjnych, Snell, Chen i Hoover (2006) zidentyfikowali szereg dobrze ugruntowanych zasad instruktażowych, które okazały się skuteczne w nauczaniu umiejętności komunikacyjnych dzieci z ASD i innymi zaburzeniami rozwojowymi. Snell i in. sklasyfikował te zasady jako strategie oparte na poprzednikach i na konsekwencjach. Strategie oparte na poprzednikach obejmują różne techniki wywoływania reakcji i manipulacje środowiskowe które są zazwyczaj wdrażane na początku prób dydaktycznych. Manipulacje środowiskowe i strategie zachęcania do reakcji mają na celu zmotywowanie dziecka do komunikowania się i, w razie potrzeby, bezpośrednie wywołanie docelowego zachowania. Przykłady strategii opartych na poprzednikach obejmują:
- Podpowiadanie odpowiedzi – użycie werbalnej, gestowej, modelowej lub fizycznej pomocy w celu wywołania u dziecka prawidłowej reakcji.
- Bliskość – umieszczaj bodźce dyskryminujące w widocznych miejscach.
- Wiele bodźców – uwzględnij kilka przykładów bodźców rozróżniających podczas treningu (np. ucząc dziecko oznaczania lub dotykania wspólnych przedmiotów (np. książek, krzeseł i przyborów kuchennych), ważne byłoby użycie różnych przykładów do reprezentowania każdej klasy obiektów. Wzory te powinny zmieniać się systematycznie, aby pobrać próbkę zakresu zmienności występującego w obrębie klasy).
- Uchwyć motywację – podążaj za dzieckiem, czekaj, aż dziecko zainicjuje prośbę, sięgając po przedmiot lub prowadząc Cię do przedmiotu, wykorzystuj preferowane bodźce i czynności.
- Wbudowane instrukcje – zapewnij możliwości komunikacji podczas szeregu typowych czynności, takich jak czas posiłków, zabawa i przerwy.
Strategie oparte na konsekwencjach obejmują wzmocnienie różnicowe i korekcję błędów. Takie techniki są zwykle wdrażane w odpowiedzi na zachowanie lub próby komunikacyjne dziecka. Wzmocnienie i korekcja błędów mają na celu promowanie uczenia się i wzmacnianie prawidłowych reakcji komunikacyjnych. Przykłady strategii opartych na konsekwencjach obejmują:
- Konkretne wzmocnienie – zapewnij wzmocnienie, które jest odpowiednie dla reakcji dziecka (np. jeśli dziecko prosi o „Napój”, użyj preferowanego napoju jako wzmocnienia. Dziecko komentuje otoczenie (np. „Pada deszcz”). następnie odpowiednio zareaguj („Tak, widzę, tam pada deszcz. Dziękuję za poinformowanie mnie”).
- Wzmocnienie warunkowe i natychmiastowe – wzmocnienie specyficzne powinno być podane natychmiast, ale dopiero po udzieleniu przez dziecko prawidłowej odpowiedzi komunikacyjnej.
- Korekta błędów – błędne próby komunikacji należy przerywać i korygować skutecznym monitem.
W praktyce strategie oparte na poprzednikach i konsekwencjach muszą być łączone i stosowane w elastyczny sposób, reagujący na bieżące zachowanie dziecka. Jeśli na przykład dziecko zaczyna robić zły znak, należy przerwać ten błąd i poprosić o prawidłowy znak, a następnie go wzmocnić. Bardziej ogólna zasada interwencji komunikacyjnej polega na tym, że każda okazja do komunikacji powinna być zorganizowana w taki sposób, aby zwiększyć prawdopodobieństwo prawidłowych, spontanicznych reakcji i zapewnić dziecku odpowiedni rodzaj i ilość wzmocnienia dla odpowiedniego zachowania komunikacyjnego. Interwencję można uznać za zakończoną tylko wtedy, gdy dziecko nabyło szeroki repertuar umiejętności komunikacyjnych, które są wywoływane i utrzymywane przez te same ewentualności wzmocnienia, które działają w domu, szkole i społeczności.
Jak zilustrowali Snell i inni, współczesne podejścia do doskonalenia umiejętności komunikacyjnych dzieci z ASD są mocno zakorzenione w technologii ABA. Jednak ta ogólna technologia została udoskonalona dzięki ciągłym badaniom. Z tych badań wyłoniły się nowe procedury i innowacyjne zastosowania dobrze ugruntowanych zasad instruktażowych. Ponadto, w porównaniu z wieloma programami opracowanymi w latach 60. i 70., współczesne podejście do interwencji komunikacyjnej oparte na ABA charakteryzuje się czterema trendami: (a) komunikacja multimodalna, (b) funkcjonalny program nauczania, (c) elastycznie ustrukturyzowane ustalenia dotyczące nauczania, oraz d) praktyka oparta na dowodach.