https://www.remigiuszkurczab.pl/aspergeraut.php
Piątym i ostatnim stanem należącym do kategorii PDD jest całościowe zaburzenie rozwojowe, które nie zostało określone inaczej (lub PDDNOS). Etykietę tę stosuje się w przypadku dzieci, które mają wyraźne trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi osobami, a także problemy z komunikacją lub powtarzającymi się zachowaniami, ale które nie spełniają kryteriów żadnego z pozostałych zaburzeń PDD. Ta sama lista objawów przedstawiona w tabeli służy do diagnozowania PDDNOS, ale te dzieci muszą wykazywać tylko jedną trudność w domenie „wzajemnych interakcji społecznych” i jeden objaw z domeny „deficytów komunikacyjnych” lub „powtarzających się, ograniczonych zachowań”. Chociaż mają zachowania i trudności autystyczne, nie spełniają pełnych kryteriów autyzmu ani zespołu Aspergera. Zwykle mają albo zbyt mało objawów, albo nieprawidłowy wzór objawów. Chad ma trudności z patrzeniem ludziom w oczy, nie lubi zmian w rutynie i codziennie sprawdza internetowe serwisy aukcyjne, aby licytować zebrane figurki. Nie wykazuje jednak innych wyraźnych objawów zaburzeń ze spektrum autyzmu. Ma kilku bliskich przyjaciół, rozmawia z innymi w typowy sposób, ma dużą wyobraźnię, a jego głos nie różni się niczym od głosu innych 9-letnich chłopców. U Chada zdiagnozowano PDDNOS, ponieważ wyraźnie ma pewne trudności związane ze spektrum autyzmu, ale nie wykazuje ani liczby, ani wzoru objawów wymaganych do diagnozy wysokofunkcjonującego autyzmu lub zespołu Aspergera. Warunki te wymagają co najmniej dwóch deficytów we wzajemnych interakcjach społecznych, ale Chad wykazuje tylko jeden (trudności w kontakcie wzrokowym). Wykazuje również w sumie tylko trzy objawy, podczas gdy do diagnozy autyzmu potrzeba co najmniej sześciu. Niektórzy profesjonaliści nie lubią kategorii PDDNOS, ponieważ jest ona tak zróżnicowana. Dzieci, których objawy mieszczą się w tej kategorii, mogą znacznie się od siebie różnić. Przecież do rozpoznania PDDNOS potrzebne są tylko dwa objawy z listy 12, co oznacza, że liczba możliwych kombinacji objawów jest ogromna. Innym problemem związanym z etykietą PDDNOS jest to, że jest ona często niewłaściwie używana. Kiedy prowadzono badania mające na celu sprawdzenie, jak dobrze działała trzecia edycja DSM i wprowadzenie niezbędnych zmian w czwartej edycji, naukowcy odkryli, że wiele dzieci z PDDNOS zostało postawionych błędnie. Około jedna trzecia z nich faktycznie spełniała pełne kryteria autyzmu i dlatego trafniej byłoby zdiagnozować u nich autyzm wysokofunkcjonujący. I wielu innych nie miało żadnych objawów ze spektrum autyzmu! Badanie to wykazało, że większość dzieci oznaczonych jako PDDNOS, które nie miały żadnych specyficznych objawów związanych z autyzmem lub zespołem Aspergera, można podzielić na dwie kategorie: dzieci z ogólnymi problemami z językiem lub nauką i umiarkowanie opóźnionymi umiejętnościami społecznymi oraz te z nadpobudliwością, zdolnością do rozpraszania się, silnie zdezorganizowane zachowanie. W obu przypadkach klinicyści uważali, że inne diagnozy, np. upośledzenie umysłowe, ADHD) nie docenili nasilenia i rozległości zaburzenia, dlatego zdiagnozowali u dziecka PDDNOS, mimo że w rzeczywistości nie spełniało ono kryteriów diagnostycznych. Z tego powodu wielu specjalistów ponownie przyjrzy się każdemu dziecku, u którego zdiagnozowano PDDNOS, aby upewnić się, że jest to trafna etykieta. Z pewnością niektóre dzieci spełniają kryteria tej choroby, ale jest ona wyraźnie nadmiernie rozpoznawana. Inni bronią kategorii PDDNOS, argumentując, że istnieje potrzeba klasyfikowania dzieci, które zgodnie z prawem doświadczają problemów, ale które nie mieszczą się jednoznacznie w tej czy innej kategorii. Bez diagnozy jeszcze bardziej wpadliby w szczeliny systemu, być może nie uzyskaliby potrzebnych usług lub zostaliby napiętnowani jako nieposłuszni, umyślni lub trudni, ponieważ nikt nie doceniał natury ich problemów. Czy nam się to podoba, czy nie, specyficzne schorzenia wymienione w DSM, takie jak autyzm czy zespół Aspergera, nie obejmują wszystkich możliwych odmian objawów pojawiających się u dzieci. W rzeczywistości DSM uznaje tę prawdę, włączając diagnozę „nie określono inaczej” (NOS) do każdego rodzaju zaburzenia (na przykład u kogoś można zdiagnozować zaburzenie nastroju NOS, gdy wykazuje pewne objawy depresji, ale nie spełnia wszystkich kryteriów za zaburzenie). Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie diagnozy NOS w DSM są zarezerwowane dla tych, których objawy są nietypowe lub mieszczą się poniżej progu dla innych diagnoz, ale którzy doświadczają znacznego upośledzenia i stresu. Kiedy PDDNOS zostanie prawidłowo zdiagnozowany, wyraźnie mieści się w spektrum autyzmu. Problemów, jakich doświadczają dzieci z PDDNOS, nie da się wytłumaczyć żadną inną kategorią zaburzeń. Na przykład dzieci z trudnościami w uczeniu się, problemami z koncentracją lub zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi (OCD) nie mają tak skoncentrowanych zainteresowań ani problemów z nawiązaniem kontaktu wzrokowego jak Chad. Dlatego PDDNOS najlepiej postrzegać jako „atypowy autyzm” (właściwie tak to nazywają europejscy lekarze). Obejmuje objawy typu autystycznego, ale jest mniej dotkliwe i ma wzór objawów, który nie jest taki sam jak wzorce związane z wysokofunkcjonującym autyzmem lub zespołem Aspergera. Jednak interwencje, które pomagają dzieciom z tymi schorzeniami, pomagają również dzieciom z PDDNOS.